
Koolmees
Koolmezen horen tot de talrijkste tuinvogels. Met hun gitzwart petje, witte wangen en citroengele buik, vormen ze een gemakkelijk herkenbare soort.
2 tot 3 jaar in natuurlijke omgeving
insecten in de zomer, zaden in de winter
een echt groepsdier, maar agressief tijdens het broedseizoen
oorspronkelijk een bosbewoner, maar ook regelmatig in onze tuinen
een vogel met een persoonlijkheid
zoveel te lager het mannetje zingt, zoveel te meer kans op een vrouwtje
Hoe herken je de koolmees?
- zwart kopje en grote, witte wangen
- olijfgroene rug
- gele buik en zwarte ‘stropdas’ (smaller bij het vrouwtje)
- grijsblauwe staart en vleugels
- zwarte rechte, korte snavel en grijze poten
De koolmees is de grootste van al onze mezen. Hij is heel aanwezig in onze tuinen en gemakkelijk te herkennen.




Het geluid van de koolmees
De koolmees heeft een heel gevarieerd zangrepertoire en kan een 40-tal noten zingen.
De zang is gemakkelijk herkenbaar door het eenvoudig, herhalend deuntje ti-tu-ti-tu-ti-tu-ti-tu waaraan hij ook zijn bijnaam ’t pompierke dankt. Mannen die thuis onder de sloef liggen, horen er ook hun bazige vrouw in "Doe dit, doe dat, doe dit, doe dat". Vrijende koppeltjes horen dan weer "Ziet die twee, ziet die twee".
Hoe leeft de koolmees
Wat eet de koolmees?
De koolmees eet in het broedseizoen vooral insecten, spinnen, larven en rupsen. In het najaar en de winter schakelen ze over op olierijke zaden (vooral van beuk), vruchten en vet.


Hoe plant de koolmees zich voort?
Koolmezen nestelen vanaf april. Om de dames aan te trekken, gaan de mannetjes aan het zingen, en het zijn de baritons die de grootste kans hebben om een partner te vinden. Eenmaal een koppeltje zich gevormd heeft, verdedigen ze hun territorium fel en verdwijnen de banden die ze met de andere koolmezen hebben opgebouwd als sneeuw voor de zon.
Koppels maken hun nestje in een holte (een boom, gebouw, brievenbus of nestkast) die het vrouwtje bekleedt met mos, gras, bladeren, haren en veren. Zodra het nest klaar is, legt ze 5 tot 12 eieren (soms zelfs meer) die ze in 13 tot 15 dagen uitbroedt. De kleintjes worden gedurende 18 tot 21 dagen door beide ouders gevoerd. Opdat ze niets tekort zouden komen, gaan de ouders regelmatig op pad – ze brengen tot wel 900 hapjes per dag! Het is niet ongebruikelijk dat koolmezen in de loop van het jaar een tweede legsel krijgen, maar niet alle eieren komen uit. Grote bonte spechten vallen de eieren soms aan met hun snavels en onze zangvogeltjes krijgen met veel natuurlijke vijanden te maken.
Waar vind je de koolmees?
Van oorsprong is onze koolmees een bosbewoner, maar hij wordt ook heel regelmatig gespot in onze tuinen. Zolang er maar enkele bomen aanwezig zijn met de nodige holtes en spleten erin, kunnen mezen er gemakkelijk nestelen. Zo komt het dat deze zangvogeltjes zich ook in boomgaarden en parken vestigen. Koolmezen houden vooral van eiken en beuken. Zitten er geen geschikte holtes in jouw bomen? Geen nood, de koolmees neemt ook genoegen met een scheur in een gebouw of een kunstmatige nestkast – je kan hem zelfs in je brievenbus terugvinden!
> Bekijk deze soort op waarnemingen.be
Kom deze soort veel voor
De koolmees is een veel voorkomende vogel en is eraan gewend geraakt in de buurt van mensen te vertoeven. Omgekeerd kunnen wij zijn aanwezigheid ook wel pruimen: we lokken hem enthousiast naar onze tuinen door volop voedersilo’s en nestkastjes te plaatsen.
Natuurgebieden
Alle natuurgebiedenLeer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief