Buizerd
De buizerd is een middelgrote tot grote roofvogel, uit de familie van de havikachtigen. Hoewel hij vrij algemeen voorkomt in België, zorgt hij toch vaak voor verwarring. Het is namelijk de meest variabele van onze roofvogels, zijn Franse naam buse variable doet hem dan ook alle eer aan.
Gemiddeld wordt de buizerd niet ouder dan 4 jaar, maar er is een geringd exemplaar bekend die 18 jaar oud is geworden.
De buizerd is een echte opportunist, hij eet alles wat hij kan vinden.
Solitair. Leeft enkel in het broedseizoen samen.
Uitgestrekte bossen afgewisseld met heide en boerenland, moerasbossen, boerenland met bosjes en houtwallen, duinvalleien met struweel, bosjes in steden.
Brutaal, heel territoriaal rond het nest. Tijdens het broedseizoen (mei) durft de buizerd wel eens joggers aan te vallen.
Op warme dagen is de buizerd vaak hoog in de lucht te zien, waar hij in cirkels op de opstijgende warme lucht zweeft.
Hoe herken je de buizerd?
- De buizerd heeft een bruinig verenkleed, maar ze bestaan in verschillende kleurvariëteiten, gaande van donker gekleurde exemplaren tot exemplaren met een bijna witte onderkant
- In de vlucht is de buizerd te herkennen aan de brede, ronde vleugels, de korte hals en de gespreide, korte staart.
- Zijn vleugels hebben een spanwijdte van 113 tot 128 cm; oogt groot, zeker van dichtbij
- Een totale lengte, van kop tot staart, van 51 tot 57 cm. De vrouwtjes zijn het grootst.
- De buizerd heeft donkere polsvlekken en zwarte handpennen ('vingers'), een bleke U op de borst en fijne donkere dwarsbanden op de staart
- Een zwarte snavel met een gele washuid op de snavelbasis
Het geluid van de buizerd
De roep van de buizerd klinkt als een gerekt klagend gemiauw. Wanneer men een nest nadert, beginnen de buizerds opgewonden en miauwend boven de boomkruinen te vliegen.
Hoe leeft de buizerd
Wat eet de buizerd?
De buizerd is een echte opportunist, hij eet alles wat hij kan vinden. Verschillende kleine zoogdieren, zoals muizen, konijnen en mollen, staan op het menu. Maar ook amfibieën, zoals kikkers, en zelfs reptielen, zoals hagedissen, kunnen ten prooi vallen aan de buizerd. Het vangen van kleine vogels is door het formaat en de geringe wendbaarheid van een vliegende buizerd iets moeilijker. Jonge of zieke exemplaren kunnen wel de pech hebben om in zijn klauwen terecht te komen.
Vaak worden buizerds ook langs autowegen gezien, waar ze zich te goed doen aan de resten van dieren die het slachtoffer zijn geworden van het verkeer. Maar op akkers of in weiden gaat de buizerd zelfs te voet op stap, op zoek naar slakken, insecten en regenwormen.
Hoe plant de buizerd zich voort?
De buizerd bouwt hoog in een boom een nest van dode takken, bekleed met varens of mos. Soms gebruikt hij oude nesten van buizerds of kraaien en knapt hij ze op of maakt hij ze groter met extra takken. Paren hebben meerdere nesten in een territorium en switchen van jaar op jaar. Het vrouwtje legt in mei twee tot vier eieren, maar meestal drie. Deze witachtige eieren hebben bruine vlekken en vegen. De broedtijd is 28 tot 31 dagen. Het jong dat als eerste uit het ei komt heeft de grootste kans om te overleven. Bij gebrek aan voldoende voedsel sterft het zwakste kuiken en wordt uit het nest gegooid, of opgegeten door de rest. Buizerdjongen hebben een typisch witte bles op het achterhoofd.
Een buizerd is pas na 3 à 4 jaar geslachtsrijp. Dit betekent dat heel wat buizerds rondvliegen die niet broeden.
De buizerd durft tijdens het broedseizoen (vooral mei) wel eens joggers aan te vallen. Dat doet hij om zijn jongen te beschermen. Kom je te dicht bij hun nest dan is de kans op een aanvaring reëel. Bleke mannetjes zijn doorgaans het meest agressief. Bij vrouwtjes zijn het eerder de donkerdere exemplaren.
Wist je dat?
- Om hun nest schoon te houden spuiten de jongen van de buizerd hun uitwerpselen over de rand van het nest. Hoe ouder de jongen, hoe verder je deze uitwerpselen van het nest kan terugvinden.
- Tijdens het jagen verbruikt de buizerd zo weinig mogelijk energie. Zwevend in de lucht speurt hij de bodem af, waarna hij zich langzaam laat zakken en op zijn prooi laat vallen. Deze loertechniek past hij ook toe al zittend op een (vaak hoge) uitkijkpost.
- Het nest van de buizerd wordt ‘een horst’ genoemd.
Waar vind je de buizerd?
De buizerd is met regelmaat waar te nemen. Vaak zit hij op een paaltje of hek, waar hij het landschap afspeurt naar prooien. Op warme dagen kan je hem hoog in de lucht zien rondcirkelen, waar zijn vlucht gekenmerkt wordt door enkele vleugelslagen gevolgd door een korte zweefperiode.
> Bekijk deze soort op waarnemingen.be
Kom deze soort veel voor?
De buizerds bij ons zijn een standvogels en komen algemeen voor. In de winter zijn er meer buizerds dan in de zomer, omdat veel Scandinavische buizerds wel naar het zuiden trekken om te overwinteren. Ze voelen zich voornamelijk thuis in een gevarieerd landschap, met enerzijds bossen om te rusten, te slapen en te broeden, anderzijds open ruimte om te jagen.
Natuurgebieden
Wat te doen wanneer je tijdens het joggen wordt aangevallen door de buizerd?
In mei zitten buizerds met jongen, en dan pas je maar beter op als je langs zijn territorium jogt. Zo’n vogel kan behoorlijk agressief zijn, maar het zijn meestal schijnaanvallen. De buizerd vliegt rakelings langs zijn slachtoffer. Een enkele keer schampt de vogel langs het hoofd of de schouder van de voorbijganger. Zodra de jongen het nest verlaten, verdwijnt ook de agressiviteit bij de vogel.
De buizerd valt altijd in de rug aan. Keer daarom je gezicht naar de vogel en maak armbewegingen, zo weet de vogel dat hij gespot is en heeft aanvallen geen zin meer. Het zijn meestal joggers die aangevallen worden. Je kan preventief een pet dragen met ogen op de achterkant. Dan krijgt de buizerd altijd de indruk dat hij gezien wordt.
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief